‘Stondpunt’ Marike Stellinga: ‘ik had oogkleppen op’

‘Stondpunt’ Marike Stellinga: ‘ik had oogkleppen op’

NRC-redacteur Marike Stellinga maakte er een gewoonte van om af en toe ongelijk te bekennen met een “Stondpunt”.

Gelezen: column Marike Stellinga van 27 juni 2025

Ze schrijft: “We bevestigen graag ons eigen gelijk. Psychologen noemen dat een ‘confirmation bias’. We filteren informatie zodat die past in de overtuigingen die we al hebben. Wat ermee in tegenspraak is, dringt vaak niet echt tot ons brein door.

Ik ben daar bang voor. En probeer er op te letten. Want oogkleppen passen niet bij goede journalistiek. Die vereist een open geest. Dus heb ik me voorgenomen tegen de confirmation bias in mijn brein te strijden. Onder andere door me elk jaar voor de zomer af te vragen: waar zat ik fout? Wat zijn mijn stondpunten?”

De term ‘stondpunt’ is een en prachtig woord bedacht door taalkundige Wim Daniëls:

Standpunten vind ik niet zo heel erg interessant, ik ben meer geïnteresseerd in stondpunten. Stondpunten zijn standpunten die mensen ooit hadden en waarin ze veranderd zijn. Al die standpunten in al die programma’s, dat weten we nu wel, wat was je stondpunt.”

Stellinga zegt nu geen echt ‘stondpunt’ te kunnen ontdekken in haar eigen opinies, “maar een hard binnengekomen besef. Namelijk: de handelsoorlog van Trump ondermijnt de Amerikaanse democratie. We besteden veel aandacht aan de economische gevolgen van Trumps handelstarieven, maar wie louter economisch kijkt, heeft oogkleppen op…

Een senator van de Democraten, Chris Murphy, en Volkskrant-columnist Kustaw Bessems haalden mijn oogkleppen weg. Je moet niet aan economen vragen om een aanval op de democratie te analyseren, schreef Bessems…

Met de hoge heffingen kan Trump macht uitoefenen over Amerikaanse bedrijven, ze tot loyaliteit dwingen. Bedrijven moeten op de knieën bij Trump om te vragen of hij de hoge heffingen voor hen wil verlagen. Landen idem dito. Wie Trump gunstig stemt, de juiste offers brengt, krijgt verlichting. Voor hoe lang is onduidelijk.”

Haro Kraak over Drenthe en de PVV

Haro Kraak over Drenthe en de PVV

Ruiterlijke bekentenis van goedkope bevestiging van een vooroordeel.

Gelezen: Volkskrant 19 juli 2025

“…ook ik blies lucht in dat verhaal. Had de lezer toch gelijk, godsamme.”

Het is aanlokkelijk om de hele column te publiceren, maar rechten en zo…

“Of, nou ja, in het kader van full disclosure, de coördinator spoorde me aan te experimenteren met zelfreflectie en transparantie in deze rubriek twee fenomenen waar journalisten niet per se om bekendstaan…

Na de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021, waarop de woekerende corona-onvrede duidelijk haar sporen had achtergelaten, ging ik naar Drenthe, naar Klazienaveen, Erica en Emmen…”

Voor vox pops van PVV en FvD-stemmers:

“Op het plein waar Thierry Baudet twee weken eerder een menigte had toegesproken, stond ik te wachten op mensen om aan te klampen ze waren er nauwelijks. Ik citeerde een winkelier die zei: ‘Men is wars van politiek, omdat ze nooit wat aan Den Haag hebben gehad.’ En een vrouw: ‘Ik heb op Geert gestemd. Ik dacht: die kan de boel wel opstoken.’

Trots was ik niet op het stukje. Het klopte allemaal, alles was goed onderbouwd en maatschappelijk relevant gemaakt, maar: het was wel erg zoeken naar de bevestiging van wat je al weet, even wat lokaal ressentiment aangeboord.”

Een lezer schreef dat het vooroordelen bevestigde over het noordelijke en dat 75 procent van de kiezers niet op de radicaal-rechtse partijen stemde. En dan komt de ruiterlijke bekentenis:

“Ik schreef terug dat ik de frustratie begreep, maar verdedigde verder mijn keuzes: ik probeerde juist de oneerlijk verdeelde kansen in Nederland aan te kaarten, niet mensen in Drenthe weg te zetten als achterlijk.

De invloed van media op maatschappij is een glibberig, nauwelijks te meten fenomeen, het zit in zo veel kleine dingen, in de veelheid, de herhaling. Journalisten kunnen daardoor altijd hun macht relativeren het was maar één stukje, de kop was te scherp, kijk wat we nog meer maken.

Het lijkt me beter, of in elk geval eerlijker en sympathieker, om te zeggen: ja, ook de Volkskrant maakte de kloof soms groter dan nodig, ook ik blies lucht in dat verhaal. Had de lezer toch gelijk, godsamme.”